Boekverslag : Wanda Reisel - Witte Liefde
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2714 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2714 woorden.
Primaire gegevens van het gelezen werk:
Auteur: Wanda Reisel
Titel: Witte liefde
Opdracht: Opgedragen aan mijn moeder Emma Reisel-Muller (1921-2002) en mijn vader Jacques Reisel (1915-1976)
Verschenen in: 2004
Uitgever: Em. Querido’s Uitgeverij BV
Verwachtingen vooraf: Gepassioneerde roman.
Bijzonderheden: Speciaal dankwoord voorin het boek: Voor het schrijven van deze roman ontving ik een beurs van het Fonds voor de Letteren. Mijn speciale dank gaat uit naar alle (ex-)Curaçaoënaars die door hun verhalen en anekdotes uit het verleden het levendige en veelkleurige beeld hebben laten opstijgen van het Curaçao van mijn jeugd in de jaren vijftig.
Samenvatting van de inhoud:
Rosa Muller is getrouwd met Rudi Weller. Samen hebben ze een dochter, Ingrid. Rosa wordt meestal Ro genoemd en Ingrid noemen ze Ingi.
Het verhaal begint bij de dood van Ro. Ze is al overleden, maar kijkt terug op haar leven vanuit haar kist. Haar verhaal is doorweven met een van de hoofdpersonen uit haar leven: haar minnaar Bob Kroner. Hij onderbreekt Ro’s verhaal regelmatig om zijn kant van het verhaal te vertellen.
In de jaren vijftig verhuizen Ro en haar man Rudi naar Curaçao. Rudi is een welvarende architect en Ro houdt zich vooral bezig met beeldhouwen met klei, in de zon liggen en huisvrouw zijn. Hoewel ze eigen personeel hebben om de huishoudelijke taken op te knappen. Rudi en Ro zitten bij een club (rijke) mensen die regelmatig bijeenkomsten organiseren waar ze naar moderne klassieke muziek luisteren. Op één van de bijeenkomsten ontmoeten Bob en Ro elkaar. Vanaf dat moment heerst er een niet te houden seksuele spanning tussen die twee.
Onbedoeld ontstaat er een hechte vriendschap tussen Bob en Rudi. Bob voelt zich daar aan de ene kant schuldig over, omdat hij een oogje heeft op de vrouw van zijn vriend. Aan de andere kant beschouwt Bob wel de vriendschap als hecht, maar niet zo sterk als Rudi hun vriendschap ziet.
Op een dag komt het ervan, Bob en Ro ontmoeten elkaar en na een langdurig gesprek over koetjes en kalfjes, vliegen de twee elkaar in de armen en bedrijven de liefde als nooit tevoren. Ze zijn stiekeme minnaars en eigenlijk… voelen ze zich daar niet zo schuldig over. Althans… Het is weer Bob die zich in deze relatie minder toegewijd voelt dan de andere persoon. Ondanks dat zijn liefde voor Ro uniek is en het meest hevige gevoel ooit in hem naar boven brengt, voelt hij zich schuldig tegenover zijn vrouw Helen en hun twee kinderen: Ralf en Randy (een van zijn zoons is ook nog eens zwaar autistisch en woont in een opvanghuis).
Het onvermijdelijk gebeurt: Rudi betrapt zijn vrouw en zijn beste vriend in zijn eigen huis. Hij verbreekt de vriendschap met Bob onmiddellijk. Ro stelt voor om samen met Bob te vluchten, alles achter hen te laten. Ze heeft het er voor over om haar man, dochter en hun huis nooit meer te zien, als ze maar samen met Bob kan zijn. Bob kan echter niet op dit voorstel ingaan. Ondanks dat het pijn doet in zijn hart, blijft hij bij zijn gezin.
Om verdere confrontatie te voorkomen besluit Rudi dat ze terug zullen verhuizen naar Nederland. Ro vindt dit verschrikkelijk. Niet alleen omdat ze Bob dan niet meer zou kunnen zien, maar ze voelt geen band meer met het stijve en koude Nederland. Toch gaat ze braaf met haar gezin mee, wetende dat er voor haar nu toch niets meer is in Curaçao. En ondanks dat ze toch nog een tevreden leven heeft in Nederland, tot haar dood, zal ze Bob altijd missen.
Na haar dood reflecteert Ro haar leven vanuit haar kist. Ze hoopt stilletjes dat haar dochter er niet een al te trieste bedoeling zal maken. Rudi is al een paar jaar overleden, als Ro uiteindelijk opgebaart staat in het uitvaartcentrum. Tot haar grote verbazing is Bob een van de laatste mensen die haar de laatste eer komt bewijzen. Zijn stem klinkt nog precies hetzelfde. Nu kan Ro vreedzaam en gelukkig vertrekken van deze aarde, nu ze haar minnaar nog een laatste maal heeft kunnen zien. Als ze het zand op het deksel hoort vallen en ze langzaam wegzakt, naar een andere wereld, hoort ze hoe ze boven de grond wordt geëerd met een optreden van een echte steelband, precies zoals ze het gewild zou hebben. Ze sterft gelukkig.
Titelverklaring:
De familie Weller is een blank gezin dat in de jaren vijftig vertrekt naar Curaçao. Ro wordt verliefd op een zwarte journalist: Bob Kroner. Samen beleven ze een gepassioneerde liefde. Een witte liefde: want Ro is blank, wit. Maar ook wit in de zin dat de blanken op Curaçao rijk waren, rijker dan de zwarte bevolking. De liefde van Bob en Ro is ook rijk, wit, beiden hebben ze nooit eerder zo veel van iemand gehouden.
Opbouw:
Het boek bestaat uit 31 hoofdstukken. De hoofdstukken zijn opgedeeld de huidige tijd (Ro beschrijft wat ze voelt en meemaakt als ze net overleden is tot het moment waarop ze met kist en al onder de grond verdwijnt), en de verleden tijd door de ogen van Ro en de verleden tijd door de ogen van Bob.
De opbouw is in die zin belangrijk dat je vanaf het begin van het verhaal de situatie door hebt. Een oude vrouw, een overleden vrouw, kijkt terug op haar rijke leven in Curaçao en dan vooral haar geheime liefde: Bob. Om het een en ander in het verhaal te verduidelijken of simpelweg spannender te maken, is ook het perspectief van Bob door het verhaal geweven.
Taalgebruik:
Het taalgebruik in ‘Witte liefde’ is niet bijzonder moeilijk of gemakkelijk te noemen. Er worden geen ingewikkelde woorden gebruikt, maar de traagheid waarmee iets verteld wordt, de lange zinnen, die maken het soms moeilijk om de concentratie bij het verhaal te houden. In die zin is het lezen van ‘Witte liefde’ niet altijd gemakkelijk te noemen. Maar of dat nu specifiek aan het taalgebruik of de interesse van de lezer ligt, is niet helemaal duidelijk.
Tijd:
Het verhaal verspringt van het heden naar het verleden en weer terug. Als Ro overleden is en opgebaard ligt, speelt het verhaal zich af in de huidige tijd. Dat is af te leiden aan de leeftijd van Ro, de leeftijd van haar dochter Ingrid en uit de verhalen die ze vertelt over hoe oud ze was toen ze naar Curaçao vertrokken.
Het verhaal van Ro en Bob en hun gepassioneerde liefde speelt zich af in de jaren vijftig in Curaçao. Dat wordt niet alleen letterlijk zo verteld, maar is ook af te leiden uit de geschetste situatie, zowel sociaal als politiek gezien in dit verhaal.
Plaats en ruimte:
Heel simpel gezegd speelt dit verhaal zich af op twee plaatsten: Nederland en Curaçao. Ro zou het liefste zien dat haar hele leven zich op het tropische eiland afgespeeld had, Nederland is na hun tijd op Curaçao niet meer haar thuis geweest.
Villa Elsa
Zo heet het huis waar Rudi en Ro wonen, een ware villa! Hier ontmoeten Ro en Bob elkaar voor de eerste keer, als Rudi voor de groep klassieke muziekliefhebbers een openluchtconcert (hij speelt een langspeelplaat af in de buitenlucht…) heeft georganiseerd. Meteen vanaf het eerste moment zijn Bob en Ro verliefd op elkaar.
Ro geeft boetseerlessen aan andere Nederlandse vrouwen in Villa Elsa, zo komen ze samen hun tijd door.
Bob en Ro beleven hun laatste gepassioneerde moment in Villa Elsa. In de slaapkamer worden ze samen naakt in bed betrapt door Rudi.
Spanning:
Het verhaal loopt vrij traag. In het begin is de perspectiefwisseling van dode Ro, jaren ’50 Ro en Bob best spannend. Maar al snel wordt duidelijk dat de perspectiefwisseling het verhaal alleen nog maar verder vertraagd. Net op het moment dat er iets lijkt te gaan gebeuren, wordt de lezer weer teruggesleurd naar het heden om mee te maken hoe Ro in en uit een koelcel gestopt wordt.
Waarschijnlijk is voor de perspectiefwisseling gekozen om het verhaal spannend te houden. Helaas heeft het in dit boek een averechts effect.
Vertelperspectief:
Ro is in eerste instantie de verteller van dit verhaal. Ze ligt na haar dood eerst een tijdje in een koelcel, daarna opgepaard in een uitvaartcentrum en uiteindelijk belandt ze met haar kist onder de grond. Tussen de gebruikelijke rituelen, die een overlijden nu eenmaal met zich meebrengt, mijmert ze over haar vrolijke en gelukkige leven in Curaçao. Zo vertelt ze haar verhaal over hoe ze naar Curaçao kwamen, wie ze er ontmoette en waarom ze er weer weggingen.
Tussen Ro’s mijmeringen door, verschijnt het perspectief van Bob. Ook hij vertelt hoe hij Ro eerst ontmoette, wat er door hem heen ging, hoe zeer hij naar haar verlangde en waarom hij niet voor Ro koos op het moment dat ze daar om vroeg.
Personages:
Ro
Ro is een vlotte vrouw uit Nederland. In de jaren vijftig is Nederland nog vrij conservatief en stijfjes. Als kunstenares, ze boetseert met klei, voelt ze zich dan ook zeer opgelucht als ze verhuizen naar het vrolijke ‘no worries’ eiland Curaçao. Al gauw pas ze zich aan het ietwat slome levensritme van het eiland aan. Ze vermaakt zich met haar dochter Ingi, een boetseerclubje van Nederlandse dames en de andere liefhebbers van moderne klassieke muziek. Tot ze Bob ontmoet. In eerste instantie verzet ze zich tegen de 'instant verliefdheid' die ze voelt voor deze zwarte journalist. Maar algauw is ze niet meer te houden en verliest ze zich in een gepassioneerde liefde voor deze man. Ze is ontroostbaar als ze betrapt worden door haar man Rudi en stelt voor om samen met Bob te vluchten, om te kiezen voor elkaar. Toch begrijpt ze haar minnaar als deze kiest voor zijn gezin. Ze legt zich neer bij een leven met Rudi, die op zich een heel lieve echtgenoot voor haar is. Eenmaal terug in Nederland gaat ze mee met het brave leventje van haar landgenoten, maar in haar hart blijft ze altijd verlangen naar het warme Curaçao en Bob.
Bob
Zijn moeder was Nederlandse, toch is Bob geboren en getogen op Curaçao. Hij schrijft al jaren voor de Curaçao Herald, de krant. ’s Avonds kruipt Bob vaak de radiostudio in waar hij live on air gedichten voorleest van beroemde dichters én van zichzelf.
Bij een eerste aanblik van Ro is hij aangenaam verrast over wat ze in hem losmaakt. Ook hij is meteen verliefd. Ondanks dat Rudi, Ro’s echtgenoot, en hij zeer goede vrienden worden, weerhoudt dat hem niet om Ro’s minnaar te worden. Hij heeft nog nooit een dergelijk grote liefde beleefd. Toch voelt hij zich schuldig als Rudi hen betrapt in bed, in Rudi’s huis nog wel! Om zijn vriend, althans, wat eerst zijn vriend was, Rudi wil niets meer met Bob te maken hebben, nog een laatste beetje respect te tonen blijft Bob bij Ro weg. Hij kiest voor zijn vrouw en zoontjes. Een leven met Ro is verleidelijk, maar hij gaat niet met haar mee als ze voorstelt om samen op de vlucht te gaan. Als hij jaren laten van Ro’s overlijden hoort, vliegt hij speciaal naar Nederland om haar de laatste eer te bewijzen. Want ook Bob is diep in zijn hart altijd van Ro blijven houden.
Rudi
Rudi is een brave echtgenoot. Hij houdt zielsveel van zijn vrouw Ro en is er maar wat trots op dat ze kunstenares is. Op feestjes staat hij altijd met zijn vrouw te pronken. Met een grote architectuurprijs op het oog is Rudi vooral druk met werken, werken en werken. Hij heeft niets door van de geheime relatie van Ro met zijn beste vriend Bob. Sterker nog, hij neemt Bob zelfs in vertrouwen als hij hem vertelt over meisjes op zijn kantoor die wel zeer tot zijn verbeelding spreken. Of Rudi zijn vrouw nu bedriegt of niet, dat wordt niet helemaal duidelijk. Wel is hij tot op het bot toe gekrenkt als hij zijn vrouw met zijn beste vriend in zijn bed betrapt. Zeer resoluut besluit Rudi alle banden met Curaçao te verbreken. Hij geeft zijn kans op die grote architectuurprijs op, alleen maar om er zeker van te zijn dat zijn vrouw ditmaal voor hem kiest: ze verhuizen terug naar Nederland.
Ingrid
Ingi, zo wordt ze eigenlijk genoemd door haar ouders. Als kind leeft ze een vrij onbezorgd bestaan. Als zesjarig meisje op Curaçao heeft ze best door dat haar moeder met haar hoofd heel ergens anders zit en ook minder tijd aan haar dochtertje besteed. Maar ze weet zich alleen prima te vermaken (daardoor) en trekt veel naar haar vader toe. Om haar moeder de laatste eer te bewijzen, gaat ze echter tegen haar, dan al overleden, vader’s wil in. Ze bericht Bob op Curaçao, want Ro heeft haar dochter wel verteld van hun gepassioneerde verhouding. En ze laat een steelband spelen op haar moeders begrafenis. Zo bezorgt ze haar moeder een gelukkig afscheid.
Thema en motieven:
In mijn ogen speelt liefde en schuld een grote rol in dit boek. Ro is verliefd, houdt van Bob en voelt zich schuldig ten opzichte van haar man. Want Rudi heeft haar niets anders dan een goed leven bezorgd en ze is ervan overtuigd van zijn liefde voor haar. Ondanks dat ze ook van Rudi en hun dochter houdt, ondanks het schuldgevoel, voelt ze zich wel totaal gelukkig met haar verhouding met Bob. De liefde voor Bob is zelfs zo groot dat ze er alles met Rudi en Ingi voor zou opgeven. Omdat ze zich schuldig voelt ten opzichte van de brave en goed voor haar zorgende Rudi, besluit ze zonder klagen mee terug te gaan naar het voor haar zo stijve en conservatieve Nederland.
Bob zit ook met liefde en schuld in zijn maag. Ook hij houdt ontzettend veel van zijn gezin en zijn vriend Rudi. Toch bedriegt hij hen allen met zijn verhouding met Ro. Eenmaal met haar samen lijkt al het schuldgevoel vervlogen. Maar als Ro hem vraagt samen met haar weg te gaan, neemt het schuldgevoel het over: hij kiest voor zijn gezin en blijft op Curaçao.
Rudi zit in zekere mate ook met een liefde en schuld gevoel. Want ondanks dat hij ontzettend veel van Ro houdt en vaak met haar loopt te pronken op feestjes, besteed hij al zijn denkbare tijd aan werken, werken en werken. En aan de meisjes op zijn kantoor. Ondanks dat ik niet geloof dat hij vreemd is gegaan, vreet het schuldgevoel wel aan Rudi. Uiteindelijk wint de liefde het bij Rudi: hij blijft bij zijn vrouw Ro en houdt nog net zo veel van haar. Dat zal hij tot aan zijn dood blijven doen.
Ook Ingi kampt met een soort van schuldgevoel. Om haar moeder het uiteinde te geven wat ze verdient, moet ze het vertrouwen van haar inmiddels overleden vader schenden. Hier overwint het liefdegevoel: ze haalt Bob over naar Nederland en viert haar moeders uiteinde met een steelband op haar begrafenis.
Genre:
Het boek is duidelijk een roman: het verhaal draait om liefde en hoe liefde een mens kan veranderen, in goede en kwade zin.
Eigen literaire recensie:
Ro Weller is een kunstenares en vertrekt samen met haar man en dochter naar Curaçao. Het zijn de jaren vijftig en het trage levensritme en de alles overheersende vrolijkheid op het eiland voelen voor Ro aan als een verlossing na het stijve en conservatieve Nederland. Ze bloeit op en samen met haar man wordt ze al snel opgenomen in de Nederlandse sociëteit. Ze ontmoet er ook de half Nederlandse zwarte journalist Bob Kroner. Het is liefde op het eerste gezicht. Voor het eerst in haar leven beleeft Ro een gepassioneerde liefde die haar eigenlijk te boven gaat. Als ze door haar man betrapt wordt, voelt Ro zich gedwongen om te kiezen tussen het vertrouwde, veilige en liefdevolle Nederlandse leven als huismoeder en kunstenares, en haar leven als gepassioneerde minnares.
Het verhaal is zeker goed. Het begint met een dode vrouw die op de opbaartafel mijmert over haar vroege leventje. Doormiddel van flashbacks en perspectiefwisselingen wordt haar gepassioneerde liefde voor deze zwarte man uitgebreid beschreven. Maar… Het is alsof het trage levensritme van Curaçao dat de hoofdpersoon in dit boek beschrijft ook het vertelritme van het boek heeft overgenomen. De perspectiefwisselingen, die ongetwijfeld voor wat spanning moeten zorgen, lijken het verhaal eerder te vertragen. De lezer wordt lichtelijk bedrogen door het aangrijpende begin van het verhaal en de slome verhaaltrend die erop volgt.
Je zou kunnen zeggen dat dit verhaal een goede sfeer oproept van het leven op Curaçao in de jaren vijftig (want: traag, sloom, rustig aan…). Maar hierdoor verliest het alle spanning en aantrekkelijkheid en voelt het uiteindelijk als een worsteling om het boek uit te lezen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen