Titel: Christmas Carol

Schrijver: Charles Dickens

Druk:

Verslag:

Zakelijke gegevens.

Auteur: Charles Dickens

Titel: Christmas Carol, Wolters Noordhoff, Groningen, 1992, 105 blz. (eerste druk 1843).

Genre: kort verhaal

Eerste reactie.

Ik heb dit boek gekozen omdat het in ieder geval kersttijd was. Op school kregen we de verfilming van het boekje te zien. Het leek me een leuk boek en niet al te moeilijk. En omdat je dan de basis toch al een beetje hebt gezien met beelden erbij, is het makkelijker om aan zo een boekje te beginnen. Om het boekje te lezen, viel dan ook mee. Je leest het vrij makkelijk weg. Het is ook nog een keer een leuk boekje. Niet alleen omdat het een sfeervol boek is, maar ook nog is omdat Scrooge aan het einde een beter persoon wordt. Een ‘ happy end’ dus. En dat is altijd leuk.

Verdieping.

Samenvatting.

Scrooge is een gierige zakenman die niet van kerstmis houdt. Het enige waar hij voortduren mee bezig is zijn geld. Hij gaat dan ook niet in op uitnodigingen van mensen die vragen of hij bij de kerst bij hen komt.Hij geeft geen geld aan collectanten en als zijn werknemer Bob Cratchit vraagt of hij op kerstavond eerder weg mag, zegt Scrooge dat hij de volgende dag maar eerder op zijn werk moet komen. Hij zit zelf dan ook alleen thuis op kerstavond ( 24 december).

Zeven jaar voor deze kerst is Marley, de zakenpartner van Scrooge, overleden. Scrooge heeft toen de zaak overgenomen.

Marley waarschuwt Scrooge dat hij zijn leven moet veranderen, omdat hijzelf moet boeten voor het feit dat hij tijdens zijn leven nooit om mensen gegeven heeft. Scrooge wordt op het hart gedrukt de waarschuwing serieus te nemen, omdat hem anders hetzelfde lot zal treffen. Hij zal na zijn dood kettingen moeten dragen voor alle slechte dingen die hij is zijn leven heeft gedaan. Marley zegt ook dat er in die nacht drie geesten zullen verschijnen.

De eerste geest, van de Oude Kerst, neemt hem mee terug naar gedeelten uit zijn tijd als jongen en zijn verdere jeugd. Door het zien van de kerst in zijn verleden realiseert Scrooge zich dat hij veel dingen die van waarde waren heeft weggegooid. Hij zag momenten dat hij speelde met zijn vriendjes en dat zijn zus hem op kwam halen wanneer hij alleen zat op een eenzame plaats. Het deed meer met hem, dan hij zelf dacht. Ook zag hij het moment waarop hij zijn ‘liefde’ ooit, gedag zei. Het deed Scrooge veel pijn, en hij vroeg de geest dan ook om te stoppen. De geest liet hem alleen nog zien hoe een gelukkig gezin om Scrooge, als eenzame ongelukkige man sprak.

De tweede geest, van de Huidige Kerst, kwam om 1 uur. Hij neemt Scrooge mee naar het huis van zijn kantoorbediende Bob Cratchit. Hoewel de familie arm is, en de jongste zoon kleine Tim (Tiny Tim) een kreupel jongetje blijkt te zijn zonder uitzicht op een lang leven, ziet Scrooge dat zij vrolijk kerst vieren. Scrooge vraagt zich dan ook af of het Tim het overleefd, de geest zegt dan dat niemand hem zal vinden, omdat er toch genoeg mensen op de wereld zijn. Zoals Scrooge ’s middags in het echt had gezegd. Ook gingen ze nog naar een boot waar zijn neefje (Fred) en zijn vrouw waren. Ze deden daar een spel waarbij ze moesten raden wat iemand in gedachten had. Fred gaf allemaal griezelige omschrijvingen en de aanwezige vrouwen gokten dat hij Scrooge bedoelde. Later toosten ze nog op hem. De geest van de Nieuwe Kerst, de derde geest, confronteert Scrooge met zijn eigen dood en graf. Zo zag hij onder andere ook mensen die nog wat probeerden te verdienen aan zijn dood. Scrooge schrikt hevig als hij zich realiseert dat absoluut niemand om hem geeft. Hij smeekt de geest om hem een laatste kans te geven om de ware kerstgedachte uit te dragen. Wanneer Scrooge de volgende morgen wakker wordt, bedenkt hij dat het nog niet te laat is om zijn leven te gaan beteren. Hij kijkt naar buiten en vraagt aan een voorbij lopende jongen welke dag het is. Wanneer die jongen ‘kerstdag’ antwoord, stuurt hij de jongen naar de poelier om een grote kalkoen voor Bob Cratchit te gaan halen. Vervolgend groet hij iedereen vriendelijk op straat, en wens iedereen een fijne kerst toe. Hij geeft geld aan de armen, verhoogt het salaris van Bob. En hij wordt als een tweede vader van tiny Tim, die dus ook in leven blijft. Hij wordt een goede man. En hij komt nooit meer een geest tegen in zijn leven.

Schrijfstijl.

Het boek in chronologisch geschreven. Wanneer je immers naar de tijd kijkt, is het eerst een dag voor kerstavond. Op kerstavond wordt hij door drie geesten bezocht. En nadat hij bezocht is, is de kerst zelf. Wel komen er veel flashbacks in voor. Daar gaat het boek natuurlijk eigenlijk ook om. Wanneer de geest van het verleden komt, laat hij allemaal dingen zien die in het verleden plaats hebben gevonden. Het spreekt dan vanzelf dat er ook een aantal flashforwards in voorkomen. De geest van de kerst van de toekomst laat hem immers zien wat de mogelijke toekomst gaat brengen. Het zijn dus geen zekerheden wat hij laat zien. Maar het zijn wel gebeurtenissen die zich in de toekomst af kunnen gaan spelen. Het boek heeft een gesloten einde. Je hoeft dus niet zelf te bedenken hoe het verhaal zal aflopen. Alles komt goed met Scrooge.

De ruimte ( plaats en tijd).

Het verhaal speelt zich af rond de kerst. Eigenlijk alleen rond kerstavond, en aan het einde van het verhaal op de eerste kerstdag. De tijd waarin het verhaal zich afspeelt is rond 1800-1850. Het verhaal speelt zich eigenlijk voortdurend in het huis van Scrooge af, op de plek waar hij werkt of op de weg van zijn werk naar huis, of andersom. Toch komt hij op veel andere plaatsen, maar daar gaat hij alleen heen in zijn gedachten als het ware met de geesten. Het is dus niet zo dat je kunt zeggen dat hij op die plaatsen ook echt is geweest. Het speelt zich in ieder geval wel af in Engeland.

De verhaalfiguren.

Natuurlijk is de hoofdpersoon van dit boek Ebenezer Scrooge. Het is een oude knorrige man, die een hekel heeft aan de kerstgedachte. Hij werkt erg veel, en hecht ook veel waarde aan geld. Zo is hij ook heel zuinig, en is het op de plaatsen waar hij leeft en werkt, koud en donker. Doordat hij bezoek krijgt van drie geesten, betert hij zijn leven.

Buiten Scrooge zijn er ook nog verschillende bijfiguren;

Zo heb je Marley, zijn vroegere handelspartner, die zeven jaar voordat het verhaal zich afspeelt is overleden. Ook hij leefde zoals Scrooge voor het bezoek van de geesten leefde, gierig en eenzaam. Marley kwam in de vorm van een geest Scrooge waarschuwen, en bracht Scrooge ervan op de hoogte dat er drie geesten waren die Scrooge zouden komen bezoeken.

Bob Chratchit komt ook geregeld voor in het boek. Hij is een werknemer van Scrooge en vraagt Scrooge of hij een dag vrij mag met kerst. Hij blijft dankbaar voor alles wat hij krijgt van Scrooge.

Tiny Tim, het zoontje van Bob Chratchit is eigenlijk nog belangrijker in het verhaal. Hij is erg ziek, en Scrooge krijgt te zien dat Tim weinig kans heeft op overleven. Nadat de drie geesten hem hebben bezocht, geeft hij dan ook geld aan Bob Chratchit om er voor te zorgen dat Tim geopereerd kan worden. Hierdoor wordt Scrooge ook een soort tweede vader voor Tim.

De drie geesten kun je niet echt als persoon noemen, maar ze spelen wel een belangrijke rol in het verhaal. Ze laten Scrooge zien hoe zijn kerst was, hoe het hedendaagse kerst is en hoe zijn kerst mogelijk gaat worden. Hun bedoeling is om Scrooge te veranderen in een goede man, wat hen uiteindelijk ook lukt.

Ook Fred, zijn neef, komt vrij vaak voor in het verhaal. Scrooge heeft het aan het begin niet zo op zijn neef, maar daar komt hij aan het einde van het verhaal op terug. Fred heeft nergens kwade bedoelingen mee, en vraagt zijn oom ook te komen eten met kerst. Eerst weigert Scrooge dat, maar wanneer de drie geesten op bezoek zijn geweest, gaat hij alsnog.

Situaties

Aan het begin van het boek ben je in de werkplaats van Scrooge. Je ziet daar als het ware als introductie dat het kerst is. En dat Bob om vrij vraagt. Je ziet ook daar direct al dat Scrooge geen fan is van kerst. Wanneer Scrooge dan thuis is wordt hij eerst bezocht door Marley. Die vermeld dat er drie geesten zullen verschijnen. De eerste geest komt om 12 uur, de tweede om 1 uur en de laatste om 2 uur. Allemaal komen ze om de kerst van het verleden, heden en de toekomst, te laten zien. Stuk voor stuk verdwijnen ze ook weer. Aan het eind van het boek zie je dat het eerste kerstdag is, en dat Scrooge werkelijk is verandert door de bezoeken van de geesten.

Vertelwijze

Het verhaal is geschreven door een alwetende verteller. Er wordt namelijk wel beschreven wat en hoe Scrooge alles beleefd. Maar het wordt niet echt vanuit hem zelf verteld.

Thematiek

Een motief in het verhaal in eenzaamheid, het komt duidelijk steeds terug dat Scrooge eenzaam is. Het thema van het verhaal is tot inkeer komen. Je kunt dus zeggen dat de boodschap is dat je je niet moet afsluiten voor de buitenwereld, daar wordt je eenzaam en ongelukkig van. Wanneer je ziet dat het in de tijd van kerst zich afspeelt, kun je er ook de ware kerstgedachte achterplaatsen. Het thema in dit geval sluit dan ook goed aan, omdat Scrooge eerst een hekel heeft aan kerst en alles wat er mee te maken heeft, en hij uiteindelijk geniet van het feit dat het kerst is. Dat hij eenzaam is, kun je ook goed zien, omdat dat ook steeds terug komt wanneer hij terug kijkt naar het verleden. Zo was hij een keer alleen overgebleven op een school. En werd hij een keer opgehaald door zijn zus, hij was toen ook alleen ergens. Nog een ander voorbeeld is dat wanneer hij een normaal gelukkig kerstvierend gezin ziet, hij wilde dat hij één van de kinderen was. Daarin kun je zien dat hij liefde en aandacht te kort gekomen is. Hierbuiten denk ik dat de schrijver ook duidelijk probeert te maken dat je met alleen geld en carrière niet gelukkig bent. Liefde is iets veel belangrijker.

Plaats in de literatuurgeschiedenis

Dit boek is geschreven door Charles Dickens. Dickens is in 1812 geboren. Zelf was Charles Dickens een arme jongen, en later ook een arme jonge man. Hij heeft dan ook veel boeken geschreven over arme en zielige mensen. Zijn boeken hebben wel bijna altijd een goed einde. Hij kon zich waarschijnlijk goed inleven in de situatie, omdat er in die tijd ook nog veel verschil tussen de rijken en de armen was. Dit zie je duidelijk terug in meerdere boeken van Dickens.

Dit boek is geschreven in een aantal weken tijd. Dit gebeurde in het jaar 1843. Charles Dickens heeft ook nog andere heel beroemde boeken geschreven, zoals Oliver Twist, David Copperfield en bleak house. Jammer genoeg is Charles Dickens in 1870 overleden op 68-jarige leeftijd. De betekenis van een boek in de geschiedenis is altijd moeilijk te zeggen. Wel kan ik vertellen dat dit boek van Charles in ieder geval over bijna heel de wereld bekend is, en wel zeventig keer is verfilmd.

Beoordeling.

De sfeer waarin het boek zich afspeelt, de kerstsfeer, vind ik altijd erg aangenaam. Je ziet in dit boek dan opeens een andere kant van kerst. Natuurlijk heb je in je achterhoofd dat het fictie is in dit boek. Maat er zullen zeker mensen zijn die bij kerst geen andere dag hebben dan normaal. Simpelweg omdat ze het geld of de middelen niet hebben. Of omdat ze, net als Scrooge, de mensen niet kennen of willen kennen waarmee ze liefde en vreugde kunnen delen. Verder lijkt dit boek vrij oppervlakkig, en het is misschien ook wel oppervlakkiger dan dat ik het opvat. Maar wanneer ik een boek lees, zoek ik altijd naar een diepere betekenis en wat voor aanwijzingen daarvoor zouden kunnen zijn. Zoals ik zei dat het thema onder andere eenzaamheid is, daar ben ik het wel mee eens. Maar het gaat denk ik wel dieper. Ik denk dat je er ook achter kunt zoeken dat je mensen niet te snel moet beoordelen. Ik weet ook wel dat dat heel idealistisch klinkt, maar het gebeurd wel erg veel. Dat zie je ook bij Scrooge. De meeste mensen mogen hem niet. En dat is uiteraard voor een deel door zijn eigen houding. Maar wanneer bijvoorbeeld Bob over hem zou hebben gescholden, zouden zijn kinderen ook al een antipathie hebben tegen Scrooge. Je kunt je bijvoorbeeld ook afvragen hoe het komt dat iemand zo is geworden. Want je ziet dat hij ook kan veranderen, wanneer hij er bij stil gezet wordt wat hij allemaal misloopt. Zo zie je bijvoorbeeld terug dat zijn vader hem liever niet thuis had. Daaruit blijkt dat hij tekort is gekomen qua liefde in zijn jeugd. Zoiets kan ook het gedrag wat hij vertoond tot gevolg hebben.

Verder lijkt het mij heel erg om te zien dat mensen blij zijn als je bent overleden. Dat is immers wat Scrooge ziet. Er wordt hem laten zien dat mensen er hun voordeel uit proberen te halen. Dat vond ik een van de aangrijpendste stukjes uit het boek.

Ik vind het een mooi verhaal omdat het een goed einde heeft. Daaruit blijkt dat er in elk mens wel iets goeds zit. En aan het einde van dit verhaal komt het hier uit Scrooge. Het gaat niet alleen over ellende en slechte eigenschappen van mensen. Er ontpopt zich juist een lief persoon uit een ‘monster’.

De gebruikte motieven van de schrijver om zijn hoofdgedachte dat je het eenzaam en alleen niet redt, komen duidelijk over. Eenzaamheid komt namelijk heel veel keer terug in het boek. Niet alleen wanneer er wordt verteld dat hij in zijn eentje in het donker pap zit te eten, maar ook wanneer hij kijkt naar gezellige families die met zijn allen bij elkaar zijn. De eenzaamheid komt natuurlijk ook weer naar voren als je ziet dat het graf waarin Scrooge zou liggen, helemaal verwaarloosd erbij ligt. Daaruit blijkt al dat er weinig mensen zijn die zich om hem bekommeren.

Dat het verhaal geen realiteit is, blijkt uit het feit dat er geesten in voorkomen. Daarbij komt wel bij dat men in de tijd dat het boek is geschreven, misschien wel in geesten geloofden. Maat nu immers niet meer. Toch kan de fictie en de realiteit heel dicht bij elkaar liggen. En ik denk dat dat in dit boek wel het geval is. Niet het verhaal wat zich af speelde misschien, maar wel de figuur die Scrooge speelt. En dan vooral het thema wat de schrijver duidelijk probeert te maken. En dan houden we het er even op dat het thema is dat je het alleen niet redt.

Dat zijn gewoon dingen die in de realiteit voorkomen.

De opbouw van het verhaal is heel logisch. Zo zie je eerst een klein stukje van zijn leven, om je even te kunnen plaatsen in wat voor persoon Scrooge is, en in wat voor omgeving het verhaal zich afspeelt. Daarna de volgorde waarin de geesten komen. Ook die is heel logisch: verleden – heden – toekomst. En dan zie je tenslotte wat het met hem heeft gedaan. Hoe hij erdoor veranderd is. Zo krijg je een soort idee van een niets wetend iemand aan het begin van het verhaal. Die krijgt in de loop van het verhaal wat informatie toegediend. En aan het einde blijkt wat hij er mee gedaan heeft.

Wat de bedoeling ook is van het verhaal, mensen te vermaken met een leuk kerstverhaal, of mensen er wat van te laten leren, ik vind het beide geslaagd. Het is namelijk een verhaal wat je vrij gemakkelijk leest, en het is natuurlijk extra leuk in de tijd rond kerst.

Al met al dus een leuk boek om te lezen.

• Our Mutual Friend
• A Tale Of Two Cities
• David Copperfield
• Bleak House
• Hard Times